Author: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ปริศนา สุนทรไชย
อายุของทารกแรกเกิดในระยะปริกำเนิด
นิยามคำศัพท์
ทารกแรกเกิดโดยเฉพาะอย่างยิ่งทารกเกิดก่อนกำหนดจะมีอายุที่จะต้องประเมินและเกี่ยวข้องกับการรักษาพยาบาลที่หลากหลาย การให้คำนิยามของแต่ละอายุของทารกแรกเกิดอย่างชัดเจนและตรงกันในระหว่างสถาบันมีความสำคัญเพื่อนำไปใช้ในการประเมินพัฒนาการด้านระบบประสาท ( neurodevelopment ) เป็นแนวทางการรักษาพยาบาลในบางด้าน ตลอดจนเพื่อให้การติดตามและรายงานผลลัพธ์ด้านสุขภาพของทารกแรกเกิดมีความน่าเชื่อถือ
ภาวะติดเชื้อในระยะแรกในทารกแรกเกิด
พยาบาลกับการเฝ้าระวัง
ภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิด (neonatal sepsis )เป็นกลุ่มอาการทางคลินิกที่เกิดจากการติดเชื้อในกระแสโลหิตของทารกแรกเกิด ซึ่งเป็นปัญหาที่พบบ่อยและเป็นสาเหตุการตายและความพิการที่สำคัญในประเทศไทย ภาวะติดเชื้อในระยะแรก ( early sepsis ) เป็นภาวะที่การติดเชื้อนั้นเกิดขึ้นระหว่าง 72 ชั่วโมงหรือสัปดาห์แรกหลังเกิด ( Makhoul,et al,2002, Behrman, Kleigman&Jenson, 2003 ) ส่วนใหญ่เกิดขึ้นเนื่องจากทารกได้รับเชื้อโรคจากร่างกายของมารดาซึ่งอาจเข้าสู่ร่างกายทารกได้ 4 ทางคือ1)เชื้อจากช่องคลอดเข้าไปในถุงน้ำคร่ำทำให้เกิดการอักเสบติดเชื้อที่สายสะดือและเข้าสู่ร่างกายทางหลอดเลือดของสายสะดือ 2)ทารกหายใจหรือกลืนเอาน้ำคร่ำที่มีเชื้อโรคปนอยู่ 3)เชื้อโรคติดอยู่กับผิวหนังหรือเยื่อบุต่างๆ ของทารกขณะผ่านช่องคลอดของมารดา 4) ทารกได้รับเชื้อจากมารดาที่มีการติดเชื้อในกระแสโลหิตในระยะก่อนคลอดผ่านทางรก เชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของภาวะติดเชื้อในระยะแรกที่พบบ่อยคือแบคทีเรียกลุ่มกรัมบวก ได้แก่ group B streptococci (GBS) ,enterococci, S.pneumoniae, S.aureus และแบคทีเรียกลุ่มกรัมลบได้แก่ E.coli, K. pneumonia
continue reading
ผู้ป่วยเด็กโรคหัวใจแต่กำเนิด
VSDโรคหัวใจแต่กำเนิดเป็นโรคที่มีความผิดปกติของโครงสร้างในหัวใจหรือหลอดเลือด เกิดเนื่องจากโครงสร้างในหัวใจหรือหลอดเลือดมีการเจริญเติบโตที่ผิดปกติตั้งแต่เป็นตัวอ่อนอยู่ในครรภ์ ความผิดปกติที่เกิดขึ้นอาจทำให้ทารกแสดงอาการตั้งแต่แรกเกิดหรือแสดงอาการและตรวจพบได้ในระยะต่อมาเมื่อเป็นเด็กเล็กหรือจนกระทั่งเป็นเด็กโตได้ สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคหัวใจแต่กำเนิด ประมาณ90 % คือไม่ทราบสาเหตุ มีเพียงที่10 % ที่ทราบสาเหตุ ซึ่งสาเหตุที่พบบ่อยได้แก่เกิดร่วมกับโรคทางพันธุกรรม จากการติดเชื้อหัดเยอรมันในหญิงตั้งครรภ์ที่อยู่ในระหว่าง 3 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ มารดาได้รับการฉายรังสีขณะตั้งครรภ์ 3 เดือนแรก มารดารับประทานยาบางชนิด สูบบุหรี่หรือดื่มสุราในขณะตั้งครรภ์ อุบัติการของโรคหัวใจแต่กำเนิดในประเทศไทยประมาณ 8: 1000 ชนิดที่พบบ่อยได้แก่ VSD ASD PDA PS และ TOF
continue reading
Late preterm infant
ทารกเกิดก่อนกำหนดคือทารกที่เกิดก่อนอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์ ในประเทศสหรัฐอเมริกาพบว่า 72 % ของทารกเกิดก่อนกำหนดเป็นทารกที่มีอายุครรภ์ระหว่าง 34 ถึง 36 +6 สัปดาห์ ( Hamilton, Martin, & Ventura, 2007 ) ซึ่งหมายถึง 1 ใน 11 ของทารกเกิดมีชีพเป็นทารกกลุ่มนี้ ทารกที่มีอายุครรภ์ต่ำกว่า 37 สัปดาห์เล็กน้อยเช่นนี้มักจะถูกเรียกว่าทารกใกล้ครบกำหนด ( near term infant ) การเรียกทารกกลุ่มนี้ว่าทารกใกล้ครบกำหนดทำให้บุคลากรทางการแพทย์และบิดามารดาคิดว่าทารกกลุ่มนี้เกือบครบกำหนดแล้วจึงดูแลเช่นเดียวกับทารกครบกำหนด แต่แท้จริงแล้วทารกกลุ่มนี้มีความเสี่ยงที่ควรได้รับการประเมินและดูแลอย่างใกล้ชิด ปี 2005 ที่ประชุม National Institute of Health ของสหรัฐอเมริกาจึงเสนอแนะให้เรียกทารกกลุ่มนี้ว่า Late preterm infant ( Walker,2008 )
continue reading
การลดการสูญเสียน้ำและความร้อนทางผิวหนังในทารกเกิดก่อนกำหนด
การควบคุมอุณหภูมิกายให้เป็นปกติมีความสำคัญอย่างยิ่งในการดูแลทารกเกิดก่อนกำหนด เนื่องจากทารกเกิดก่อนกำหนดมีความสามารถในการปรับตัวให้มีอุณหภูมิกายคงที่จำกัด หากไม่สามารถควบคุมให้ทารกมีอุณหภูมิกายปกติจะทำให้ทารกเสี่ยงที่เสียชีวิต ความเจ็บป่วยที่เป็นอยู่รุนแรง มากขึ้น หรือทำให้อัตราการเกิดโรค (morbidity) ในทารกเพิ่มขึ้น
continue reading
อาการชักในทารกแรกเกิด (Neonatal seizure)
อาการชัก เป็นอาการที่มีความสำคัญมากอย่างหนึ่ง และพบได้บ่อยในทารกแรกเกิด โดยเฉพาะทารกในหออภิบาลทารกแรกเกิด โดยพบได้ร้อยละ 25 ของทารกที่รับการรักษาในหออภิบาลทารกแรกเกิด ซึ่งร้อยละ 85 เกิดขึ้นภายในอายุ 15 วัน และร้อยละ 65 เกิดขึ้นระหว่างอายุ 2 – 5 วัน (พิมลรัตน์ ไทยธรรมยานนท์, 2545) อาการชักเป็นสิ่งแสดงสิ่งแรกที่พบบ่อยเมื่อสมองเริ่มทำงานผิดปกติ หากปล่อยให้ทารกแรกเกิดชักอย่างรุนแรง ชักติดต่อกันเป็นเวลานาน หรือชักซ้ำแล้วซ้ำอีกอยู่เรื่อยๆ จะเกิดการทำลายในเนื้อสมองของทารกไม่มากก็น้อย ดังนั้นการที่ทารกแรกเกิดมีอาการชักจึงเป็นเรื่องเร่งด่วนที่ต้องพยายามหาสาเหตุเพื่อแก้ไขต่อไป
continue reading